میزگرد جایگاه گلزار شهدا در تبیین هویت انقلاب اسلامی
میزگرد جایگاه گلزار شهدا در تبیین هویت انقلاب اسلامی با حضور دکتر رحماندوست (مشاور رئیس جمهور)، آقای کمری مسؤول واحد پژوهش دفتر ادبیات حوزه هنری و دکتر کوشکی (عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی) با هدف نقد و بررسی طرح ساماندهی گلزارهای شهدای سراسر کشور از طرف کانون اندیشه دانشگاه امیرکبیربرگزار شد.
جناب آقای کمری با تأکید بر ضرورت جدي حفظ اصالت مزار شهدا به بررسی علمی موضوع پرداخت و در این رابطه بیان داشت:
· این که عناصر هویتی گلزار شهدا چیست؛ نیازمند یک فراخوانی ازاهل نظر، جامعه شناسی، مردم شناسی، معماری و حتی فلسفه است.
· از دیدگاه نشانه شناسی کل مجموعه مزار شهدا دلالت بر مفهومی دارد. مثلا حاشیه سنگ مزار شهیدی لاله است. لاله سمبل و رمز شهید است. البته الان چون ذهنمان با این نشانه ها آشنایی دارد از اینها ادراک تاریخی نمی کنیم؛ فاصله زمانی که بوجود بیاید ارزش تاریخی و فرهنگی آنها بیشتر معلوم می شود.
· مزار شهدای بازسازی شده همه طرازند و روی همه قبور با خط ثلث نوشته شده شهید گمنام فرزند روح الله؛ همه عین هم! ما از یکنواختی خسته می شویم؛ سنخ معماری ما معماری یک دست نبوده است.
· راه احیا این نیست که این سنگ را برداریم و سنگ دیگری جایش بگذاریم. اگر بناست چون این سنگ ترک خورده برداریمش؛ باید از نوع خود آن سنگ با همان نوشته با همان خط باشد؛ کانه همان سنگ، از نو احیا یا بازسازی شده است.
در ادامه دکتر کوشکی با تاکید بر جنبه فرهنگی و معنوی مزارها موارد زیر را بیان نمودند :
· آن روزی که حضرت امام سال 67 در پیام بازسازی شان تاکید جدی داشتند که یا همه یا بخش قابل توجهی از خرمشهر حفظ شود بدون اغراق کسی در این مملکت دقت نکرد که بفهمد مراد حضرت امام از اینکه حفظ شودیعنی چه؟! آن روز که تمام آثار جنگ را به طور تعمدی از بین بردند کسی فکر نمی کرد که بعدا بنیاد حفظ آثار یا جای دیگر مجبور شود در شلمچه یک شلمچه قلابی بسازد یا چیزی که نسل بعد از شما می رود بفهمد اینجا جنگ بود.
· اینجا نمایشگاهی است از تفکرات و انگیزه ها و اعتقادات کسانی که شهید شدند یعنی بازیگران و کارگردانان اصلی قضیه ای به نام دفاع مقدس.که طرز تفکرشان،جهان بینی شان و انگیزه ها شان را در قالب یک جمله، شعر، آیه، حدیث یا بخشی از وصیت نامه شان آنجا آورده اند. خیلی از آنها خودشان گفته اند که بر سنگ مزارشان چه جمله ای نوشته شود. کسی می گفت ما می آییم برای هر 16 تا شهید یک جمله از امام می نویسیم. من گفتم شما نیابتا از شهدا این کار را می کنید؟! کی گفته آن شهید مثل تو فکر می کرده است؟! مادر شهید کسی است که بهتر از بقیه فرزندش را می شناخته ؛ او گفته می خواهم این جمله از وصیت نامه فرزندم اینجا باشد. با اجرای طرح یکسان سازی این طور به نظر می آید که شهدا هم دولتی فکر می کردند به معنی بخش نامه ای و اداره ای. احساس میشود یک عده سرباز وظیفه به تعبیر اجباری رفتند و دولت هم برای همه آنها سنگ قبر یکسان گذاشته است؛ بلا تشبیه شهدای ما، دارد میشود گورستان کشته شدگان آمریکا در ویتنام.
· تسلط تفکرمدرن (یونیفرم سازی) بر این مکان های کاملا فرهنگی و با روح باعث می شود که فرهنگ اصلی محیط حذف شود. پیوند ذهن انسان و نمادهای بیرونی با مفهوم فرهنگی، بحث نشانه شناسی است چرا قرآن گفته "قل سیرو فی الارض فنظروا کیف کان عاقبة الذین من قبل"؟ اگر فقط بحث تئوری بود خوب کتاب می خواندیم؛ اما می گوید "ببینید". خداوند انسان را طوری آفریده که با نشانه ها پیوند خورده؛ نشانه هایی که داریم در این طرح نابودش می کنیم.
دکتر رحماندوست نیز در مورد اجرای این طرح نکات زیر را مطرح کردند:
· درحوزه مسؤولیتم احساس تقصیر می کنم که از اجرای طرح یکسان سازی گلزارهای شهدا در استانهای دیگر خبردار نشدم. خیلی کارها را وقتی می خواهند انجام دهند در بوق می کنند اما ...
· ادبیات سنگ نوشته ها، طراحی انجام شده روی سنگ ها و دیگر جزئیات، اجزای یک دائره المعارف اند که "یکسان سازی" آن ها "پاک سازی" آنهاست. چه کسی گفته اگر آدمهای متفاوتی به شهادت رسیدند قبور یکسانی داشته باشند؟!
· یکی از مجریان طرح گفته اند: "مگر می شود ما بدون رضایت خانواده های شهدا دست به سنگ قبور آنها بزنیم؟" ما می گوییم آیا ممکن است نظرهمه خانواده هایی که در یک قطعه شهید دارند را جلب کرد و اتفاقاً نظرهمه آنها یکسان باشد؟!
· چرا برای هر چیز ده ها سمینار و همایش می گذاریم؟ جشنواره قوچ ترکمنی، جشنواره گل و ... .آن وقت برای بازسازی قبور شهدا که بزرگترین سرمایه ملی ماست کدام جشنواره علمی آزاد و باز برای اظهار نظر فرهیختگان گذاشته شده است؟!
· برداشت من این است که این بازسازی ها حاصل بازدید های خارجی است. در سفرهای خارجی آدمها دیدند که چه قشنگ همه میزان و صافند. می شود از بالا همه شان را دید گفتند پس ما هم این را اجرا بکنیم
میزگرد جایگاه گلزار شهدا در تبیین هویت انقلاب اسلامی با حضور دکتر رحماندوست (مشاور رئیس جمهور)، آقای کمری مسؤول واحد پژوهش دفتر ادبیات حوزه هنری و دکتر کوشکی (عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی) با هدف نقد و بررسی طرح ساماندهی گلزارهای شهدای سراسر کشور از طرف کانون اندیشه دانشگاه امیرکبیربرگزار شد.
جناب آقای کمری با تأکید بر ضرورت جدي حفظ اصالت مزار شهدا به بررسی علمی موضوع پرداخت و در این رابطه بیان داشت:
· این که عناصر هویتی گلزار شهدا چیست؛ نیازمند یک فراخوانی ازاهل نظر، جامعه شناسی، مردم شناسی، معماری و حتی فلسفه است.
· از دیدگاه نشانه شناسی کل مجموعه مزار شهدا دلالت بر مفهومی دارد. مثلا حاشیه سنگ مزار شهیدی لاله است. لاله سمبل و رمز شهید است. البته الان چون ذهنمان با این نشانه ها آشنایی دارد از اینها ادراک تاریخی نمی کنیم؛ فاصله زمانی که بوجود بیاید ارزش تاریخی و فرهنگی آنها بیشتر معلوم می شود.
· مزار شهدای بازسازی شده همه طرازند و روی همه قبور با خط ثلث نوشته شده شهید گمنام فرزند روح الله؛ همه عین هم! ما از یکنواختی خسته می شویم؛ سنخ معماری ما معماری یک دست نبوده است.
· راه احیا این نیست که این سنگ را برداریم و سنگ دیگری جایش بگذاریم. اگر بناست چون این سنگ ترک خورده برداریمش؛ باید از نوع خود آن سنگ با همان نوشته با همان خط باشد؛ کانه همان سنگ، از نو احیا یا بازسازی شده است.
در ادامه دکتر کوشکی با تاکید بر جنبه فرهنگی و معنوی مزارها موارد زیر را بیان نمودند :
· آن روزی که حضرت امام سال 67 در پیام بازسازی شان تاکید جدی داشتند که یا همه یا بخش قابل توجهی از خرمشهر حفظ شود بدون اغراق کسی در این مملکت دقت نکرد که بفهمد مراد حضرت امام از اینکه حفظ شودیعنی چه؟! آن روز که تمام آثار جنگ را به طور تعمدی از بین بردند کسی فکر نمی کرد که بعدا بنیاد حفظ آثار یا جای دیگر مجبور شود در شلمچه یک شلمچه قلابی بسازد یا چیزی که نسل بعد از شما می رود بفهمد اینجا جنگ بود.
· اینجا نمایشگاهی است از تفکرات و انگیزه ها و اعتقادات کسانی که شهید شدند یعنی بازیگران و کارگردانان اصلی قضیه ای به نام دفاع مقدس.که طرز تفکرشان،جهان بینی شان و انگیزه ها شان را در قالب یک جمله، شعر، آیه، حدیث یا بخشی از وصیت نامه شان آنجا آورده اند. خیلی از آنها خودشان گفته اند که بر سنگ مزارشان چه جمله ای نوشته شود. کسی می گفت ما می آییم برای هر 16 تا شهید یک جمله از امام می نویسیم. من گفتم شما نیابتا از شهدا این کار را می کنید؟! کی گفته آن شهید مثل تو فکر می کرده است؟! مادر شهید کسی است که بهتر از بقیه فرزندش را می شناخته ؛ او گفته می خواهم این جمله از وصیت نامه فرزندم اینجا باشد. با اجرای طرح یکسان سازی این طور به نظر می آید که شهدا هم دولتی فکر می کردند به معنی بخش نامه ای و اداره ای. احساس میشود یک عده سرباز وظیفه به تعبیر اجباری رفتند و دولت هم برای همه آنها سنگ قبر یکسان گذاشته است؛ بلا تشبیه شهدای ما، دارد میشود گورستان کشته شدگان آمریکا در ویتنام.
· تسلط تفکرمدرن (یونیفرم سازی) بر این مکان های کاملا فرهنگی و با روح باعث می شود که فرهنگ اصلی محیط حذف شود. پیوند ذهن انسان و نمادهای بیرونی با مفهوم فرهنگی، بحث نشانه شناسی است چرا قرآن گفته "قل سیرو فی الارض فنظروا کیف کان عاقبة الذین من قبل"؟ اگر فقط بحث تئوری بود خوب کتاب می خواندیم؛ اما می گوید "ببینید". خداوند انسان را طوری آفریده که با نشانه ها پیوند خورده؛ نشانه هایی که داریم در این طرح نابودش می کنیم.
دکتر رحماندوست نیز در مورد اجرای این طرح نکات زیر را مطرح کردند:
· درحوزه مسؤولیتم احساس تقصیر می کنم که از اجرای طرح یکسان سازی گلزارهای شهدا در استانهای دیگر خبردار نشدم. خیلی کارها را وقتی می خواهند انجام دهند در بوق می کنند اما ...
· ادبیات سنگ نوشته ها، طراحی انجام شده روی سنگ ها و دیگر جزئیات، اجزای یک دائره المعارف اند که "یکسان سازی" آن ها "پاک سازی" آنهاست. چه کسی گفته اگر آدمهای متفاوتی به شهادت رسیدند قبور یکسانی داشته باشند؟!
· یکی از مجریان طرح گفته اند: "مگر می شود ما بدون رضایت خانواده های شهدا دست به سنگ قبور آنها بزنیم؟" ما می گوییم آیا ممکن است نظرهمه خانواده هایی که در یک قطعه شهید دارند را جلب کرد و اتفاقاً نظرهمه آنها یکسان باشد؟!
· چرا برای هر چیز ده ها سمینار و همایش می گذاریم؟ جشنواره قوچ ترکمنی، جشنواره گل و ... .آن وقت برای بازسازی قبور شهدا که بزرگترین سرمایه ملی ماست کدام جشنواره علمی آزاد و باز برای اظهار نظر فرهیختگان گذاشته شده است؟!
· برداشت من این است که این بازسازی ها حاصل بازدید های خارجی است. در سفرهای خارجی آدمها دیدند که چه قشنگ همه میزان و صافند. می شود از بالا همه شان را دید گفتند پس ما هم این را اجرا بکنیم
